Kĩ năng quan sát là gì? 8 cách rèn luyện khả năng quan sát trong công việc cực hiệu quả

1. Khả năng quan sát là gì?

Khả năng quan sát là sự nhận biết, thu thập cũng như phân tích môi trường xung quanh mình bằng cách sử dụng nhiều giác quan như thính giác, xúc giác, vị giác, khứu giác. Kĩ năng này cho phép bạn nhận sự thay đổi xung quanh mình để từ đó đưa ra những quyết định hiệu quả.

Ví dụ: Nếu bạn nhận thấy một đồng nghiệp thường ngày rất hoạt ngôn nhưng dạo gần đây bỗng im lặng và thu mình lại. Bạn có thể rút ra những kết luận dựa trên sự tương phản này. Có thể đồng nghiệp của bạn mệt mỏi hoặc bị phân tâm bởi chuyện cá nhân. Sau khi quan sát sự thay đổi này, bạn có thể quyết định hành động, hỏi thăm người đồng nghiệp xem có chuyện gì đã xảy ra với họ. Bằng cách rèn luyện kĩ năng quan sát, bạn có thể dễ dàng ứng phó với các tình huống có thể ảnh hưởng đến bầu không khí nơi làm việc.

2. Tại sao kĩ năng quan sát lại quan trọng?

Kĩ năng quan sát không chỉ đơn thuần là nhìn những gì đang xảy ra mà còn là sự phân tích, đánh giá từ đó rút ra những kinh nghiệm cho bản thân. Kĩ năng có thể cải thiện qua thời gian và qua những trải nghiệm trong thực tế. 

Kĩ năng quan sát đóng vai trò quan trọng và là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Tầm quan trọng và cần thiết của kĩ năng này bao gồm:

2.1. Giải quyết vấn đề

Giải quyết một vấn đề thường bắt nguồn từ việc xác định nguồn gốc của vấn đề đó. Thông thường, để biết được nguồn gốc của vấn đề bạn cần thời gian quan sát, thu thập, phân tích. Từ đó, bạn có thể kết nối các suy nghĩ, logic các ý tưởng lại với nhau để giải quyết vấn đề trong thực tế.

2.2. Tư duy phản biện

Tư duy phản biệt là khả năng phân tích sự việc dựa trên nhiều khía cạnh, sau đó đưa ra kết luận. Khả năng tư duy phản biện thường dựa vào kĩ năng quan sát để có thể nhận ra.

2.3. Làm việc nhóm

Làm việc nhóm là khả năng làm việc cùng các thành viên khác để đạt mục tiêu chung. Để trở thành một người đồng đội tốt đòi hỏi bạn cần có khả năng, thái độ cũng như mục tiêu chung. Bên cạnh đó, việc quan sát giúp bạn nhận ra điểm mạnh của đồng đội, đồng thời tận dụng điểm mạng của họ để giải quyết các tình huống trong làm việc nhóm.

3. 8 Cách rèn luyện khả năng quan sát trong công việc cực hiệu quả

Quan sát là một kĩ năng và giống như bất cứ kĩ năng nào, bạn có thể học hỏi và rèn luyện nó mỗi ngày. Thông qua việc rèn luyện, bạn có thể biến việc quan sát thường ngày thành thói quen. 

Dưới đây là 8 cách rèn luyện khả năng quan sát cực hiệu quả:

3.1. Thúc đẩy trí tò mò

Trí tò mò sẽ thúc đẩy bạn đặt ra câu hỏi và cố gắng khám phá ý nghĩa của những gì bạn nhìn thấy. Bản thân tò mò không phải là một kĩ năng cần thành thạo mà là một tư duy bạn cần liên tục trau dồi. Sự tò mò sẽ giúp bạn chú ý nhiều hơn và là động lực để bạn phân tích những gì mình quan sát và đúc rút những kinh nghiệm.

3.2. Ghi chú những gì nhìn thấy

Một trong những cách rèn luyện khả năng quan sát đó là ghi chú tất cả những sự việc, hiện tượng mà bạn quan sát được. Việc ghi chú cụ thể về giọng nói, ngôn ngữ, trang phục hoặc những thứ tương tự sẽ hỗ trợ bạn nâng cao kĩ năng quan sát.

3.3. Luyện tập và chơi trò chơi

Đây là cách giúp bạn rèn luyện khả năng quan sát hiệu quả. Bạn có thể cải thiện khả năng quan sát và trí nhớ thông qua những tài liệu ghi chú, quan sát các chi tiết của một cảnh và diễn lại chúng.

3.4. Chậm lại và quan sát nhiều hơn

Sẽ thấy khó để quan sát mọi thứ diễn ra xung quanh mình nếu bạn vội vã hay căng thẳng. Để quá trình quan sát tốt hơn, bạn cần sống chậm lại và quan sát những thứ xung quanh nhiều hơn.

3.5. Trải nghiệm những thứ mới 

Bạn có thể rèn luyện khả năng quan sát của mình bằng cách trải nghiệm những thứ mới mẻ như đến một đất nước khác hoặc thử những điều mà trước đây bạn chưa từng làm. Điều này giúp nâng cao nhận thức và sự tập trung. Từ đó, khả năng quan sát của bạn cũng được cải thiện.

3.6. Tập trung cao độ

Khả năng quan sát phụ thuộc vào mức độ tập trung của bạn. Trong cuốn sách Peopleware xuất bản năm 1987, hai tác giả Tom DeMarco và Timothy Lister nói rằng phải mất 15 phút để lấy lại sự tập trung sau khi bị phân tâm. Bởi vậy, để rèn luyện kĩ năng quan sát bạn phải luôn duy trì được sự tập trung.

3.7. Học cách lắng nghe

Lắng nghe là một trong những khía cạnh quan trọng nhất của kỹ năng giao tiếp. Nếu học được cách lắng nghe, bạn sẽ giải quyết vấn đề nhanh hơn, xây dựng mối quan hệ tốt hơn và quản lý thời gian hiệu quả. Quan sát và lắng nghe những gì người khác đang nói, một cách cẩn thận và chú ý đến những chi tiết nhỏ để hiểu những gì mọi người đang truyền đạt.

3.8. Thực hành đúc rút kết luận

Sau khi thực hành kĩ năng quan sát, bạn có thể đúc rút ra kết luận về những thứ xảy ra xung quanh mình. Việc phân tích và rút ra kết luận chính là bước cuối cùng của kĩ năng quan sát.

Bạn có thể thu thập được điều gì về trạng thái cảm xúc của một người thông qua ngôn từ và giọng điệu của họ? Họ đang tức giận hay vui vẻ? Nếu biết được trạng thái cảm xúc của mọi người, bạn có thể điều chỉnh cách tiếp cận để tương tác với họ hiệu quả hơn.

4. Lời Kết

Trong bài viết trên, ICANTECH đã cùng bạn tìm hiểu kĩ năng quan sát và các cách rèn luyện khả năng quan sát hiệu quả. Hi vọng các bạn sẽ áp dụng thành công để tăng hiệu suất công việc của mình. 

Nếu bạn đang quan tâm đến học lập trình thì hãy tham khảo ngay lộ trình học tại ICANTECH dưới đây nhé

• Khóa học lập trình Web
• Khóa học lập trình Python

Nguồn ảnh: ICANTECH.