Học lập trình game với Scratch đơn giản

1. Tổng quan về Scratch

1.1. Phần mềm Scratch 3.0 là gì?

Scratch 3.0 là phần mềm được phát triển bởi MIT Media Lab hỗ trợ tạo ra các câu chuyện tương tác, trò chơi, hoặc hoạt ảnh bằng cách sử dụng ngôn ngữ lập trình đồ họa. Đây là một công cụ tuyệt vời để giúp bạn phát triển tư duy sáng tạo và xây dựng kỹ năng lập luận có hệ thống.

Scratch 3.0 hỗ trợ trên nhiều hệ điều hành như MacOS, Windows và Linux.

Một số điểm nổi bật của Scratch 3.0 có thể kể đến:

• Giao diện trực quan, dễ sử dụng, phù hợp với trẻ từ 8-13 tuổi bắt đầu làm quen với lập trình.
• Bên cạnh giáo dục, Scratch được sử dụng với nhiều vai trò khác nhau như giáo dục, giải trí gia đình, hoặc học tập.
• Scratch 3.0 sở hữu cộng đồng với đông đảo các lập trình viên nhí trên toàn thế giới, cho phép người dùng chia sẻ dự án và học hỏi những ý tưởng từ người khác.
• Phát triển bộ kĩ năng mềm như: Kĩ năng giải quyết vấn đề, tư duy logic…

1.2. Giới thiệu Scratch - nền tảng tự học lập trình game

Dưới đây là giao diện cũng như một số chức năng chính của nền tảng lập trình Scratch:

• Khung điều khiển: Chứa các nhóm, khối lệnh Scratch, người dùng có thể lựa chọn nhóm lệnh và khối lệnh mong muốn, mỗi khối lệnh thực hiện 1 nhiệm vụ khác nhau.

• Cửa sổ lệnh: Là nơi bạn sử dụng các khối lệnh trong khung điều khiển để tạo chương trình và lập trình các chức năng cho nhân vật của mình. Bạn có thể kéo và thả các khối lệnh trong khung điều khiển để thực hiện lập trình cho từng nhân vật.

• Sân khấu: Sân khấu là nơi hiển thị nhân vật và cũng là màn hình chính cho người khác xem kết quả sản phẩm của bạn. Chứa phông nền và nhân vật, các nhân vật sẽ được hoạt động, hiển thị các chức năng ở đây.

• Nhân vật (Sprites): Nhân vật là các đối tượng thực hiện các hành động, chức năng mà chúng ta lập trình. Bạn có thể chọn nhân vật có sẵn hoặc tải nhân vật từ máy tính, thiết bị của mình.
• Ảnh nền/phông nền (Backdrop/Background): Phông nền là hình ảnh hoặc màu sắc được sử dụng để thiết lập giao diện cho sân khấu. Chúng ta có thể chọn phông nền có sẵn hoặc  tải phông nền từ máy tính, thiết bị của mình.

• Với những tính năng đa dạng này, Scratch giúp bạn dễ dàng tạo ra các chương trình, hoạt ảnh và trò chơi sáng tạo, học cách tư duy logic, và thiết kế các dự án theo ý tưởng riêng của bạn.

2. Cách lập trình game với Scratch

2.1. Xác định ý tưởng

Trong Scratch, bạn có thể linh hoạt thêm các phần khác nhau vào dự án trò chơi của mình. Nhưng trước khi bắt đầu viết code game, hãy đặt ra cho mình những câu hỏi như:

• Thể loại trò chơi muốn lập trình?
• Người chơi thắng hoặc thua như thế nào? Mục tiêu của trò chơi là gì?
• Màn hình hiển thị như thế nào?
• Trò chơi có phải là trò chơi một người chơi hay nhiều người chơi? Trò chơi nhiều người có thể liên quan đến hai người sử dụng cùng một bàn phím để điều khiển các hình ảnh khác nhau hoặc mỗi người chơi chơi lần lượt
• Nhân vật chính của trò chơi là gì? 
• Hãy xem xét cách giảm số lượng hình ảnh, trang phục nhân vật bằng cách sử dụng trang phục hoặc bản sao
• Xem xét các hình nền. Chúng có thể cố định hoặc di chuyển không?
• Làm thế nào để bạn điều khiển nhân vật trong trò chơi? Bằng bàn phím, chuột hoặc cách khác?

2.2. Thiết lập hình ảnh nhân vật, sân khấu

Tại mục này, bạn có thể thêm các nhân vật mình yêu thích bằng cách chọn nhân vật có sẵn hoặc tải nhân vật lên.

Tương tự với thêm nhân vật, bạn có thể chọn phông nền có sẵn hoặc tải phông nền mình thích lên. Bên cạnh đó với nhân vật, bạn có thể thêm nhiều trang phục.

2.3. Thiết lập sự kiện trò chơi và các hoạt động nhân vật

Ví dụ với trò chơi PingPong, ICANTECH hướng dẫn bạn học làm game theo các bước dưới đây: 

Tại trò chơi này, chúng ta sẽ có 2 nhân vật đó là Ball và Paddle 

Sau khi hoàn thành lập trình nhân vật, tiếp theo chúng ta sẽ lập trình cho Paddle di chuyển theo con trỏ chuột bằng cách sử dụng các khối lệnh sau:

Đối với bóng sẽ xuất hiện ngẫu nhiên và di chuyển liên tục, bật lại nếu chạm cạnh. Nếu chạm vào Paddle thì bật lại và phát âm thanh.

Ngoài ra chúng ta có thể lập trình thêm điểm số, nếu mỗi lần hứng trúng hoặc trừ điểm khi mỗi lần không hứng được.

2.4. Kiểm tra và sửa lỗi

Kiểm tra lại chương trình cho từng nhân vật, nên kiểm tra và chạy thử cho từng hoạt động, sự kiện để kiểm tra và sửa lỗi trước khi hoàn thành toàn bộ trò chơi.

Với bài viết trên, ICANTECH đã hướng dẫn bạn cách học lập trình game thông qua nền tảng Scratch. Bạn có thể tự học lập trình game bằng cách tham khảo các dự án và học hỏi những ý tưởng từ cộng đồng Scratch. 

Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo khóa học lập trình Scratch Online tại ICANTECH dành cho học sinh từ 8-13 tuổi. Khoá học gồm 3 cấp độ, giúp các bạn bước đầu làm quen với tư duy lập trình và xây dựng nên những câu chuyện, trò chơi, ứng dụng... dạng 2D theo ý tưởng của riêng mình.

Bắt đầu khám phá thế giới lập trình Scratch  tại ICANTECH ngay hôm nay!

Nguồn ảnh: ICANTECH.