Phương pháp tư duy 6 chiếc mũ - Tư duy sáng tạo, toàn diện

1. Phương pháp tư duy 6 chiếc mũ là gì?

Six thinking hats hay phương pháp tư duy 6 chiếc mũ là phương pháp tư duy đa góc độ, từ đó đưa ra những đánh giá, nhìn nhận để giải quyết vấn đề. Phương pháp này sử dụng 6 chiếc mũ tượng trưng 6 góc nhìn khác nhau như:

Mũ trắng tượng trưng cho việc thu thập thông tin từ đó phân tích để đưa ra quyết định mang tính khách quan.
Mũ đỏ tượng trưng cho việc đưa ra quyết định bằng trực giác và cảm tính.
Mũ vàng tượng trưng cho việc đưa ra quyết định dựa trên các đánh giá tích cực.
Mũ đen tượng trưng cho việc đưa ra quyết định dựa trên các đánh giá tiêu cực
Mũ xanh lá cây tượng trưng cho việc đưa ra các tư duy sáng tạo để giải quyết vấn đề.
Mũ xanh dương tượng trưng cho việc đưa ra quyết định dựa trên tư duy hệ thống.

2. Ý nghĩa của 6 chiếc mũ tư duy

Phương pháp tư duy 6 chiếc mũ giúp bạn nhìn nhận vấn đề theo sáu cách khác nhau. Dưới đây là ý nghĩa của từng chiếc mũ tư duy:

2.1. Mũ trắng

Mũ màu trắng tượng trưng cho tư duy dựa trên các thông tin thực tế được thu thập từ đó đánh giá khách quan. Để sử dụng thành thạo chiếc mũ màu trắng bạn có thể tự đặt cho bản thân một số câu hỏi sau:

Thông tin nào đang có sẵn?
Thông tin gì được yêu cầu?
Thông tin nào còn thiếu?
Cần phải làm gì để thu thập những thông tin đó?
Những câu hỏi nào cần được đặt ra?

2.2. Mũ vàng

Chiếc mũ vàng tượng trưng cho phép mọi người nhìn nhận các vấn đề theo đánh giá mang tính tích cực để thúc đẩy người nghe hành động. Một số câu hỏi khi áp dụng chiếc mũ màu vàng:

Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?
Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?
Liệu vấn đề này có khả năng thực hiện được không?

2.3. Mũ đỏ

Chiếc mũ đỏ tượng trưng cho cảm xúc và bản năng. Khi sử dụng chiếc mũ đỏ bạn có thể dễ dàng bày tỏ và cảm thông cho suy nghĩ của người khác. Để sử dụng thành thạo phương pháp mũ đỏ bạn có thể trả lời luyện tập trả lời các câu hỏi sau khi xảy ra vấn đề:

Chúng ta cảm thấy thế nào về những lựa chọn mà chúng ta có thể thực hiện?
Cảm xúc sâu xa của chúng ta về ý tưởng mà chúng ta đang đề xuất là gì?
Phản ứng đầu tiên của chúng ta là gì?

2.4. Mũ đen

Mũ đen tượng trưng cho kiểu tư duy mang tính tiêu cực giúp bạn nhìn nhận lại những rủi ro gặp phải khi thực hiện từ đó đưa ra các phương án dự phòng hoặc điều chỉnh lại kế hoạch để giảm thiểu thiệt hại. Một số câu hỏi khi áp dụng phương pháp chiếc mũ đen:

Các tình huống thất bại có thể xảy ra là gì?
Làm thế nào để chúng ta xác định những sai sót chết người của ý tưởng?
Những rủi ro và hậu quả tiềm ẩn mà chúng ta có thể gặp phải là gì?
Những lý do tại sao chúng ta không nên tiếp tục là gì?
Những thách thức trên đường đi có thể là gì?

2.5. Mũ xanh lá cây

Chiếc mũ xanh lá cây được sử dụng để khơi dậy những ý tưởng mới lạ và sáng tạo, từ đó xem xét, thảo luận để đưa ra những giải pháp mới. Một số câu hỏi khi áp dụng phương pháp chiếc mũ xanh lá cây:

Ngoài các ý tưởng có sẵn, có ý tưởng hoặc lựa chọn nào khác không?
Chúng ta sẵn sàng hoặc có thể chấp nhận những loại rủi ro nào?

2.6. Mũ xanh nước biển

Chiếc mũ xanh nước biển là chiếc mũ tượng trưng cho tư duy hệ thống, khả năng kế hoạch và triển khai từ đó việc ra quyết định tổng thể. Một số câu hỏi khi áp dụng phương pháp chiếc mũ xanh nước biển

Các vấn đề cần giải quyết hiện nay là gì?
Mục tiêu hoặc kết quả mong muốn là gì?

3. Ưu, nhược điểm của phương pháp tư duy 6 chiếc mũ

3.1 Ưu điểm

Phương pháp tư duy 6 chiếc mũ giúp người dùng đưa ra quyết định dựa trên nhiều 6 góc độ khác nhau có thể là bằng đánh giá khách quan, đánh giá tích cực, sự sáng tạo hay sử dụng dữ liệu có sẵn. Khi áp dụng phương pháp này trong giải quyết vấn đề, ta rút ra được một vài ưu điểm sau:

Tiết kiệm thời gian giải quyết vấn đề: Phương pháp giúp bạn tập trung xử lý những vấn đề cốt lõi từ tránh lãng phí thời gian vào những cuộc thảo luận vô nghĩa.
Rèn luyện các kỹ năng: Sử dụng phương pháp tư duy 6 chiếc mũ giúp bạn tăng tính logic, cải thiện khả năng đánh giá…
Tiết kiệm chi phí: Giải quyết đúng trọng tâm vấn đề giúp bạn loại bỏ những chi phí không cần thiết.

3.2 Nhược điểm

Mỗi chiếc mũ tượng trưng cho một quan điểm tư duy khác nhau, vì vậy người dùng có thể bị rối loạn thông tin khi sử dụng khiến thời gian xử lý bị kéo dài. Do đó để tiết kiệm thời gian và chi phí, chỉ nên sử dụng phương pháp này khi cần giải quyết các vấn đề lớn có liên quan ảnh hưởng tới nhiều người.

4. Ứng dụng của phương pháp tư duy 6 chiếc mũ

Để áp dụng phương pháp tư duy 6 chiếc mũ bạn có thể thực hiện các bước sau:

Bước 1: Đầu tiên, sử dụng mũ màu trắng để thu thập toàn bộ thông tin có sẵn từ đó đánh giá mức độ tin cậy của dữ liệu để đưa ra những bằng chứng cụ thể.
Bước 2: Tiếp theo, sử dụng chiếc mũ màu xanh lá cây để liệt kê ra những ý tưởng sáng tạo từ đó nhiều phương án khác nhau để giải quyết vấn đề.
Bước 3: Sử dụng 2 chiếc mũ vàng và đen để đánh giá các ý tưởng được đề xuất từ mũ xanh lá cây, cụ thể:
Sử dụng mũ vàng để đề xuất các cách giải quyết phù hợp, triển khai những phương án có tính ứng dụng cao.
Sử dụng chiếc mũ đen giúp chỉ ra những góc tối, điểm không phù hợp, rủi ro khi thực hiện từ đó đưa ra phương án phù hợp.
Bước 4: Sử dụng chiếc mũ màu đỏ để đưa ra những phương án thiên về trực giác, đánh giá khách quan của vấn đề.
Bước 5: Cuối cùng, sử dụng mũ xanh dương để tổng hợp toàn bộ ý kiến, từ đó đưa ra hướng giải quyết và kết luận.

Phương pháp tư duy 6 chiếc mũ là một trong các phương pháp rèn luyện tư duy sáng tạo, tư suy số liệu, tư duy logic giúp người dùng giải quyết vấn đề một cách dễ dàng.

5. Lời Kết

Trong bài viết, ICANTECH đã cùng bạn tìm hiểu những thông tin cơ bản về phương pháp tư duy 6 chiếc mũ. Đây là phương pháp phù hợp với những người mới bắt đầu đề rèn luyện tư duy logic, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng phản biện. Hi vọng rằng nội dung này sẽ giúp ích cho bạn trong công việc cũng như trong trong cuộc sống.

Cảm ơn bạn đã đọc bài viết, nếu bạn đang quan tâm đến học lập trình thì hãy tham khảo ngay các khóa học lập trình dưới đây tại ICANTECH nhé

Nguồn ảnh: ICANTECH.